Sinds februari 2014 werkt KU Leuven in twee onderzoeksprojecten samen met Voedselteams: Food4Sustainability en TRANSMANGO. Beide projecten hebben als doel oplossingen te vinden voor een transitie naar een meer duurzaam voedselsysteem. In vorige blogs klik hier , hier of hier werden eerdere outputs besproken. Meer specifiek onderzochten we of Voedselteams de capaciteit heeft om bij te dragen aan een transitie naar een duurzaam voedselsysteem in Vlaanderen. In deze blog bespreken we enkele elementen van het antwoord op deze vraag.
Voedselketen
Voedselteams was een van de eerste korte keten initiatieven in Vlaanderen en is sinds haar oprichting in 1996 uitgegroeid tot een vaste waarde in het ‘voedsellandschap’ van Vlaanderen. De organisatie was een van de koplopers in het aanduiden van problemen in de voedselketen, en het laten zien van het belang van het produceren en consumeren van lokaal voedsel. In de laatste jaren zijn veel nieuwe initiatieven opgekomen die gelijkwaardige services aanbieden (denk aan Boeren en Buren, de Food Hub, CSA). Daarnaast beginnen ook conventionele spelers in te spelen op de groeiende vraag naar lokale en biologische producten (denk aan Colruyt Cru). Voedselteams staat mede aan de basis van deze beweging. Aan de ene kant maakt dit de waarden waar Voedselteams voor staat meer zichtbaar. Aan de andere kant kunnen deze initiatieven nieuwe concurrentie voor Voedselteams vormen.
Daarnaast draagt Voedselteams bij aan een verhoogde transparantie van het voedselsysteem en verhoogt ze sociale cohesie rondom voedsel, door het aantal schakels in de voedselketen te beperken en consumenten en producenten opnieuw met elkaar in contact te brengen. Door het Participatief Garantie Systeem kan Voedselteams hieraan bij blijven dragen door ook in de toekomst transparantie te verhogen. Op de lange termijn kan ook het conventionele systeem door het PGS geïnspireerd raken.
Dit suggereert dat Voedselteams een invloed heeft gehad op de voedselketen als het gaat om het bewust maken van issues als duurzaamheid, korte ketens en lokale economieën.
Boeren
Sommigen van de boeren die aan Voedselteams leveren verdienen het grootste gedeelte van hun inkomen door Voedselteams. Echter, tussen de boeren die aan Voedselteams leveren zitten grote verschillen. Daarnaast leveren slechts 200 van de 25,000 boeren in Vlaanderen aan Voedselteams. Voedselteams heeft echter een sterke troef in het samenbrengen van boeren rond gedeelde onderwerpen. Op deze manier draagt ze bij aan het leerproces van boeren. Daarnaast wordt op deze manier de positie van boeren jegens de conventionele keten versterkt.
Depotsysteem
De basis van het business model van Voedselteams is sinds haar oprichting gelijk gebleven. Het depot heeft het potentieel om leden dichter bij elkaar te brengen en persoonlijk contact tussen leden te bevorderen. Echter, zoals in een eerdere blog LINK werd genoemd is dit in de praktijk niet per se het geval. Daarnaast vraagt het model om een sterk vrijwillig engagement. In vorige blogs werden daarom aanbevelingen besproken om het business model van Voedselteams te verbreden.
Conclusie
Uit deze en voorgaande blogs blijkt dat de capaciteit van Voedselteams om bij te dragen aan een duurzamer voedselsysteem in Vlaanderen wordt bepaald door interne en externe invloeden. Het is duidelijk geworden dat Voedselteams sinds haar oprichting bij heeft gedragen aan een proces van bewustwording, en deels aan de basis heeft gestaan van de sterke groei van korte keten initiatieven in Vlaanderen. Deze groei stelt VT zowel voor uitdagingen, maar brengt ook nieuwe kansen. Aanbevelingen uit vorige blogs zouden mede kunnen helpen om ervoor te zorgen dat Voedselteams in de toekomst bij kan blijven dragen aan de verduurzaming van het Vlaamse voedselsysteem.
TRANSMANGO 